عرضه اولیه چیست؟
به عرضه سهام یک شرکت برای اولین بار در بورس عرضه اولیه گفته میشود.
این مفهوم بدان معنا نیست که این شرکت کار خود را به تازگی آغاز کرده است، گاهی شرکتها سالها و با عملکرد مناسب در حال فعالیت بودهاند ولی سهامی به صورت عام عرضه نکرده بودند.
عرضه اولیه عموما با سود همراه میباشد.به این علت که اصولا شرکتها سهام خود را زیر ارزش بازار ارائه میکنند تا سرمایه لازم را توسط سرمایهگذاران تامین نمایند. توجه داشته باشید که به دلیل سودآوری بالا ممکن است افراد ترغیب به خرید میزان زیادی از سهام عرضه اولیه شرکتها شوند ولی با توجه به قانون، هر شخص حقیقی و حقوقی میتواند فقط میزان مشخصی از سهام شرکت را خریداری کند که این میزان در اطلاعیه عرضه اولیه آن شرکت همراه با دامنه قیمت و همچنین میزان سهام قابل عرضه شرکت اطلاع رسانی میشود
مراحل خرید عرضه اولیه
ثبتنام سجام و دریافت کد بورسی
اولین مرحله برای خرید و فروش در بازار بورس ثبتنام سجام و دریافت کد بورسی است. چنانچه قبلا در بازار بورس فعالیت داشتهاید این مرحله قبلا انجام پذیرفته است، در صورتی که برای بار اول اقدام میکنید ابتدا در سامانه سجام ثبتنام کرده و سپس با انتخاب کارگزاری مورد نظرتان جهت دریافت نام کاربری و رمز عبور ورود به سامانه معاملاتی مرتبط با کد بورسی خود شروع به خرید نمایید.
اطلاع از زمان عرضه اولیه
برای اطلاع از زمان عرضه اولیه راههای مختلفی پیش روی شماست به عنوان مثال سازمان بورس از چند روز قبل اقدام به انتشار آگهی عرضه اولیه مینماید که در این آگهی اطلاعاتی نظیر مقدار کل سهام مد نظر برای هر کد بورسی، محدوده قیمت برای خرید سهام شرکت مورد نظر، تاریخ دقیق عرضه سهام و همچنین اطلاعات کلی درباره شرکت بیان میشود.
ما میتوانیم از طریق عضویت در شبکههای اجتماعی کارگزاریها و یا فعالان در این حوزه از زمان عرضه مطلع شویم.
در نظر داشته باشید شرکتهای کارگزاری هم از چند روز قبل به مشتریان خود از طریق پیامک یا اطلاعیههایی که در سامانه خرید و فروششان وجود دارد عرضه اولیه را اطلاع رسانی میکنند.
ثبت سفارش
با توجه به اطلاعیه منتشر شده و با در نظر گرفتن قیمت و میزان سهم قابل خرید ابتدا حساب خود را به میزان لازم شارژ کرده سپس سفارش خود را با قیمتی که مد نظر دارید ثبت مینمایید.
روشهای خرید عرضه اولیه:
روش ثبت سفارش
شرکتها تعداد سهام منتشر شده، حداکثر میزان سهمی که هر فرد میتواند خرید انجام دهد، و قیمت هر سهم را در عرضه اولیه اعلام میکنند. افراد نیز با توجه به این اطلاعات اقدام به ثبت سفارش برای خرید سهام شرکت مورد نظر مینمایند.
باید توجه داشته باشیم که عرضه اولیه با تقاضای بالایی مواجه است و با توجه به محدودیتی که در میزان عرضه وجود دارد امکان اینکه تعداد سهام کمتر از میزان تقاضا باشد بالا میرود که باعث میشود در این روش اولویت زمانی مدنظر قرار گیرد به این معنا که اولویت با کسانی است که زودتر ثبت سفارش را انجام دادهاند.
روش بوک بیلدینگ
تفاوت این روش با روش ثبت سفارش در این است که در بوک بیلدینگ اولویت زمانی سفارش مدنظر نمیباشد بلکه قیمت در اولویت است. روش خرید در این حالت به این شکل است که تعداد مشخصی از سهام شرکت در بازه قیمتی مشخص ارائه میشود و خریدار میتواند قیمت مورد نظر خود را در بازه قیمتی مشخص شده انتخاب نماید ولی در آخر اولویت با کسانی میباشد که قیمت بیشتری پیشنهاد دادهاند و سهام شرکت به صورت مساوی بین این افراد تقسیم میشود.
روش حراج
در این روش که تقریبا منسوخ شده است زمان و قیمت درخواستی از اهمیت بالایی برخوردار است، کسانی که به لحاظ زمانی زودتر و با قیمت بالاتری درخواست خود را ثبت کنند با احتمال بیشتر در عرضه اولیه حضور خواهند داشت. در این روش یک قیمت پایه تعیین و قیمتها بر اساس آن مشخص میشوند. در این روش به دلیل اینکه اولویت خرید با کسی است که قیمت بالاتری را تعیین کند در نتیجه قیمت به صورت غیر قابل پیشبینی بالا خواهد رفت.
سوددهی عرضه اولیه
عرضههای اولیه معمولا سودده هستند و تصور مردم بر این است که این اتفاق همیشگی است ولی گاها ممکن است عکس این باور اتفاق بیوفتد پس بهتر است با آگاهی بیشتری خرید کنیم دلایلی که میتواند باعث عدم سوددهی باشد نزدیک بودن قیمت تعیین شده برای عرضه اولیه سهمها به ارزش واقعی آنها و یا عرضه در زمانی که بازار شرایط مطلوبی ندارد.